To co ma nadejść, w przyszłości

W odległości ok. 60 km na południe od Meridy, stolicy stanu Jukatan znajduje się starożytne miasto Uxmal. Jest ono uważane za jedno z najważniejszych stanowisk archeologicznych kultury Majów, wraz z Chichen Itza oraz Caracol i Xunantunich w Belize i Tikal w Gwatemali.

Wokół pozostawionych przez Majów miast krąży wiele tajemnic i kontrowersji. Być może starożytni chcieli pozostawić dla nas jakieś ukryte przesłanie bądź wskazówki? Tak też jest z nazwą miasta Uxmal, którą zwykle tłumaczy się jako "Trzykrotnie Wybudowane". Jednak badacze języka Majów nie zgadzają się z tym i uważają że prawidłowo nazwa wywodzi się od majańskiego słowa Uchmal co należy tłumaczyć jako "Lo que está por venir, lo futuro" - "To co ma nadejść, w przyszłości".

Zrekonstruowany majański fresk w Uxmal
Uxmal założone na początku VII w. było jednym z największych miast na półwyspie Yucatan, a najnowsze badania wskazują, że w latach 850 do 950 n.e. mogło pełnić także funkcję stolicy i centrum religijnego obejmującego sąsiednie miejscowości. Wskazują na to odkryte drogi łączące inne miasta z Uxmal. W okresie swojego rozkwitu miasto liczyło 25 tys. mieszkańców.W późnym okresie klasycznym (600–900) było już jednym z największych miast na Jukatanie i jednocześnie znaczącym ośrodkiem polityczno-gospodarczym. Najważniejsze budynki i świątynie były otoczone niegdyś murem obronnym, poza którym wzniesiono budowle mieszkalne. W mieście istniał rozległy system sieci wodociągowej umożliwiający zaopatrzenie ludności w czystą wodę. Do dziś zachowały się kamienne zbiorniki chultun i depozyty wody zwane aguada, które połączone były siecią kanałów. Powyższe uświadamia jak bardzo zaawansowane technologicznie było to miasto.

Świątynia Czarownika
Zaraz po wejściu na teren zony archeologicznej zaskakuje monumentalna Świątynia Czarownika. Piramida ta jest dość nietypowa, gdyż jej podstawa ma kształt elipsy. Na szczyt prowadzą wąskie i bardzo strome schody. Badania archeologiczne doprowadziły do odkrycia pięciu różnych struktur pochodzących z okresu od VI do X w. i pięciu różnych świątyń. Każda kolejna była nadbudowywana na poprzednią.

Świątynia Czarownika
Z piramidą i jej nazwą związana jest legenda wywodząca się z miejscowych podań. Jako pierwszy spisał ją zakonnik Estanislao Carrillo, kapłan z Ticul, urodzony w 1798 roku. Na podstawie jego zapisków Eligio Ancona umieścił ją w swojej książce pt. "Historia de Yucatan".

Legenda zaś opowiada o dziejach karła, zrodzonego z jaja i wychowywanego przez starą czarownicę. Któregoś dnia karzeł znalazł pod paleniskiem bęben tunkul i zaczął grać. Dźwięk odbijał się echem w całym rejonie i dotarł do uszu władcy Uxmal, który zaniepokoił się, gdyż jedna z przepowiedni głosiła, że zostanie obalony przez osobę grającą na instrumencie. Aby uniknąć przeznaczenia, władca zaproponował karłowi współzawodnictwo i wystawił go na kilka prób, z których jednak karzeł wyszedł zwycięsko. Wówczas karzeł objął rządy w Uxmal i w przeciągu jednej nocy wybudował Piramidę Czarownika oraz pozostałe budowle. Ostatecznie nakazał nakazał zbudowanie drogi sacbé, łączącej Kabah z Uxmal.

Świątynia Czarownika
Dom (Czworokąt) Mniszek

Tuż za Świątynią Czarownika znajduje się duży dziedziniec w formie trapezu położony na sztucznej platformie i otoczony ze wszystkich stron budowlami, które zostały wzniesione na różnych poziomach i charakteryzują się odmienną bardzo bogatą ornamentyką (styl architektoniczny Puuc). Górne fasady zostały ozdobione podobiznami Chaaca - boga wód, roślinności oraz deszczu i burzy, z jego charakterystycznie wygiętym nosem. Można też poza kamiennymi mozaikami znaleźć Kukulkana (Quetzalcoatl). Znajdują się tutaj 74 komnaty.

Nazwy wszystkich budowli w Uxmal nadawali hiszpańscy misjonarze lub pierwsi podróżnicy, którzy dotarli w te strony i zwyczajnie nie mają one nic wspólnego z faktycznym przeznaczeniem tych budowli. Nazwy te jednak używa się do dzisiaj. Powyższy obiekt został nazwany Domem (Czworokątem) Mniszek.

Ozdobna fasada Domu (Czworokątu) Mniszek
Wizualizacja jednego z pomocników Chaaca
Bóg Chaac miał pomocników, chaków, będących jego kopiami lub wcieleniami. Według wierzeń, chaków jest czterech. Ah Hadz’em Caan Chac – bóg nieba i deszczu, pan piorunów, Ah Lelem Caan Chac – bóg niebiański, sprawca błyskawic, Ah T’ozon Caan Chac – bóg drobnego i ciągłego deszczu i Ah Ch’ibal Tun Chaacob. Przebywają oni w czterech stronach świata.

Dom (Czworokąt) Mniszek
Dziedziniec Domu (Czworokątu) Mniszek
Fragment elewacji Domu (Czworokątu) Mniszek
Dom (Czworokąt) Mniszek
Dom (Czworokąt) Mniszek, dziedziniec, w tle Świątynia Czarownika
Dom (Czworokąt) Mniszek
Iguany oraz nietoperze to aktualnie stali mieszkańcy Uxmal

W mieście bardzo ważną budowlą było boisko do rytualnej gry w piłkę - Ullamaliztli. To w Uxmal ma wymiary 34 x 10 m. Po obu stronach zachowały się kamienne pierścienie. 

W Ullamaliztli (Pelota) grano na prostokątnym boisku tlachtli, okolonym murem. Do gry używano piłki z twardej gumy wyrabianej z soku mlecznego drzew chicle. Piłkę podbijano biodrem (lub udem) tak, aby przerzucić ją przez jeden z kamiennych pierścieni zawieszonych na murze, na wysokości 4 m. Prawdopodobnie, by uniknąć kontuzji i złamań, używano swoistych ochraniaczy na biodro w kształcie podkowy, wykonanych z kamienia, drewna lub twardej skóry.

Piłka mogła odbić się tylko jeden raz o ziemię. Nie są jednak znane dokładne zasady punktacji obowiązujące w tej grze. Wiadomo tylko, że przerzucenie piłki przez pierścień było równoznaczne z wygraną. Stawką w grze mogło być życie zawodników albo nawet królestwo.

W symbolice ludów Mezoameryki boisko oznaczało wszechświat, piłka była równoznaczna ze Słońcem lub Księżycem, zaś sama gra symbolizowała niepewność losu i przypadek decydujący o życiu lub śmierci.

Na temat rytualnej gry w piłkę wspominałem także pisząc na temat Cantony.

A jak wygląda sama gra można zobaczyć na takiej oto rekonstrukcji:


Jeden z kamiennych pierścieni, przez który należało przerzucić piłkę
Świątynia Czarownika
Świątynia Czarownika
Większość budowli jest właśnie w takim stanie
Widok z Wielkiej Piramidy, dookoła tylko dżungla skrywająca nadal wiele tajemnic

Dom (Czworokąt) Mniszek
Świątynia Czarownika
Pałac Gubernatora widziany z Wielkiej Piramidy
Kolejnym ciekawym obiektem jest tzw. Pałac Gubernatora – niski, długi budynek wzniesiony ok. 987 roku. Najprawdopodobniej był pałacem królewskim. Jest to budowla o wymiarach 100,0 x 12,0 i 8,0 m wysokości, wzniesiona na tarasie o wysokości 15,0 m.

Fragment ozdobnej elewacji na szczycie Wielkiej Piramidy

Obok Wielkiej Piramidy znajduje się budowla nazwana Gołębnikiem, z ażurowym zwieńczeniem dachu i dziewięcioma bramami oraz sklepieniem łukowym, które prawdopodobnie prowadziły do położonego na platformie kolejnego pałacu lub ważnego budynku o charakterze administracyjnym.

Schody Wielkiej Piramidy są wyjątkowo strome, wejście nie jest problemem, gorzej z zejściem
Pałac Gubernatora
Pałac Gubernatora jest szczególnie pięknie i bogato ozdobiony. Jego fasada pokryta jest kamienną mozaiką, w której umieszczone są maski bóstw. Pojawiają się też glify planety Wenus. Oś symetrii Pałacu wskazuje dokładnie najwyższą pozycję na horyzoncie planety Wenus jako Gwiazdy Porannej.

Majański lingam
Obok Pałacu Gubernatora znajduje się bardzo niepozorny obiekt. Jest to najświętsze miejsce, otoczone kultem przez Majów - symbol wszechświata, geometryczny kształt symbolizujący super-przestrzeń, w której zawiera się cały fizyczny kosmos. Nie wiele więcej możemy się obecnie dowiedzieć na ten temat. 
Zastanawiający może być fakt że po drugiej stronie Ziemi istnieje pojęcie lingamu, które dokładnie tak samo opisuje jego znaczenie. W najstarszych tekstach hinduskich lingam obrazowany jest jako Pierwotne Kosmiczne Jajo, bez końca i początku, z którego powstaje cały wszechświat i wszystkie stworzenia.

Hinduski uczony, filozof i mistyk Abhinawagupta (950-1120) w tantrycznym traktacie "Tantra-Aloka" (Światło Tantry, wers 5.54) tak wyjaśnia znaczenie pojęcia lingamu:

"Ten cały wszechświat jest rozpuszczany w tym (lingamie), i ten cały wszechświat jest postrzegany jako przebywający w tym lingamie!"

Uważa się, że taki kształt oddaje obraz początkowy wszechświata w jego stanie potencjalnym przed ekspansją, rozszerzaniem. Natomiast indyjski epos "Mahabharata" wyjaśnia, że lingam to kształt w jakim dusza wędruje pomiędzy kolejnymi wcieleniami.

Czy majański lingam może być kolejnym dowodem na to iż istniała niegdyś jedna duża cywilizacja na Ziemi?

Dom Żółwi – zbudowany w północnej części tarasu pod Pałacem Gubernatora. Nazwę swoją zawdzięcza dekoracji zdobiącej fryz budynku.
Świątynia Czarownika - ostatnie spojrzenie przed odjazdem
Według wierzeń Majów, motyle to fizyczna emanacja przodków powracających z wizytą na Ziemię

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...